شهرستان مَمَسَنی

شهرستان مَمَسَنی یا نورآباد ممسنی یکی از شهرستان های استان فارس در ایران است. مرکز این شهرستان، شهر نورآباد می باشد. شهرستان ممسنی از لحاظ جغرافیایی در باختر شیراز قرار گرفته است. جمعیت این شهرستان نیز طبق سرشماری انجام شده در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۶۶٫۳۰۸ تن بوده‌است. [۱].

منطقه‌ای که ممسنی در آن ایجاد شده‌است، اولین بار به خاطر وجود مراتع غنی مورد توجه اقوامی که دارای معیشتی مبتنی بر دام‌داری بوده‌اند، قرار گرفت. به همین خاطر، اولین اقوام ساکن در این منطقه، قوم شول، از دیگر اقوام لر بوده‌اند. در چند سال گذشته و با کشف منابع نفتی در حوزه ممسنی، این شهر مورد توجه بیشتری قرار گرفت.

محتویات

•    ۱ صنایع دستی

•    ۲ گردشگاه ها

•    ۳ پیشینه ممسنی

•    ۴ مراکز آموزش عالی

•    ۵ گردشگری

•    ۶ جاذبه‌های طبیعی

 

صنایع دستی

از مهم‌ترین صنایع دستی شهرستان ممسنی می توان به قالی‌بافی با طرح‌های ترکی و لری ، گلیم و جاجیم اشاره کرد.

گردشگاه ها

گردشگاه ها و جاذبه‌های متعدد طبیعی به همراه بناهای کهن تاریخی، نظیر گردشگاه دیمه میل ، قلعه سفیدقلعه ، قلعه شاه جهان احمد در این شهرستان وجود دارد.

پیشینه ممسنی

سرزمین ممسنی چندین سده به دلیل سکونت قوم شول «شولستان» نام داشت. از اواخر صفویان ، ممسنی به تدریج جایگزین شولستان گردید.

مراکز آموزش عالی

این شهرستان دارای دانشگاه آزاد اسلامی ، پیام نور ، پیراپزشکی ، آموزشکده فنی ، حوزه علمیه امام صادق (ع) ممسنی ، حوزه علمیه نرجسیه و دانشگاه دولتی ممسنی.

گردشگری

 

 

نمايي از آتشکده میل اژدها در شهرستان ممسنی

 

شهرستان ممسنی دارای مناطق گردشگری و تاریخی فراوانی از جمله: منطقه زیبا و خوش آب و هوای بوان، نقش تاریخی سراب بهرام، امامزاده شیرمرد، آبشار تنگسا، چشمه دیمه میل ، دخمه دائو دختر، برج میل اژدها، رودخانه سرابسیاه و... است.

کتیبه‌ها و ته ستون‌های فراوانی در ممسنی وجود دارد. به تازگی در این شهرستان بازمانده چهارمین شهر هخامنشی به نام لیدوما یافت شده‌است. در ضمن نقش سراب بهرام این شهرستان که از شاهکارهای شاپور اول است نیز در سازمان میراث فرهنگی ثبت گردیده است.[۲]

نقش باستانی کورونگون(نام قدیم روستایی به نام سه تلان در منطقه منگودرز در شهرستان رستم می‌باشد)، قدیمی‌ترین نقش برجسته باستانی ایران مربوط به دوران عیلامی ها می‌باشد.

در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال باختری نورآباد منطقه‌ای به نام تنگ‌لله وجود دارد که به علت ناشناخته ماندن کمتر به آن توجه شده‌است. این منطقه با آب و هوای نسبتا سرد در زمستان و تابستانی معتدل از طبیعت بسیار زیبایی برخوردار است. در این منطقه روستاهای مورد، مهرنجان، جویجان، میدان، علیشاهی، تنگسای، جوزار(بکش، جاوید)و نیز آبادی‌های دیگری قرار دارند.

 

جاذبه‌های طبیعی

 

تفرجگاه بوان در نورآباد ممسنی

•    تفرجگاه بوان: تنگ بوان در حدود ۲۰ کیلومتری نورآباد می‌باشد. این تفرجگاه سالانه هزاران میهمان را جذب می‌کند. بوان دارای چندین چشمه‌ و آبشار می باشد، که در فصل تابستان باعث مطبوع شدن هوای این منطقه می گردد. لازم به ذکر است که با توجه به کم بودن مسافت بین نورآباد و این منطقه، اختلاف دمای قابل توجهی احساس می شود. بزرگترین آبشار بوان آبشار پولکی نام دارد.

به علت دارا بودن حوزه آبخیزی وسیع ، جنگلی بودن منطقه و نیز پر باران بودن این منطقه، موجب فراوانی آب شیرین و گوارای تنگ بوان شده‌است، به طوری که در طول سال (به ویژه در فصل بهار) از روی بسیاری از دیواره‌های صخره‌ای ، آبشارهای زیبا سرازیر می‌شوند.

باغهای گردو این منطقه، عمری طولانی دارند. بعضی از این درختان تا شعاع ۱۰-۱۵ متری از ورود نور آفتاب به زیر درختان جلوگیری می‌کنند. اختلاف دما این تنگه با نورآباد در روزهای گرم تابستان، گاه به بیش از ده درجه سانتی گراد می‌رسد. منطقه نور آباد ممسنی از مناطق گرمسیر محسوب می‌شود و میانگین درجه حرارت آن در تابستان در حدود ۳۰ درجه سانتی گراد بالای صفر است. با این وجود تنگ بوان با دمای حدود ۲۰ درجه سانتی گراد از توانمندی گردشگاهی قابل توجه ای در جذب گردشگران برخوردار است. از دیگر مزایای این تنگ، راه ارتباطی آسفالته آن است.

 

 

روستای هرایرز در نورآباد ممسنی

•    روستای هرایرز در ۱۵کیلومتری جنوب خاوری شهر نورآباد ممسنی واقع شده‌است. این روستا که دارای قدمتی تاریخی است، درسال ۱۳۶۴ دراثر زلزله‌ای ۵ ریشتری قابلیت سکونت را از دست داد و ساکنان آن به شهرکی که توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در جوار روستای خومه زار ساخته شده بود، منتقل شدند و اکنون به استثنای عده‌ای از دامداران، تقریباً خالی از سکنه‌است. ابن روستا در سالهای پر باران یکی از زیباترین تفرجگاهای منطقه، خصوصاًدر فصل بهار می باشد. در این منطقه دو رودخانه پر آب فصلی و چندین چشمه همیشگی جریان دارد که محیط سرسبز و دل انگیزی را در مسیر خود به وجود آورده‌اند.

در سالیان نه چندان دور حتی تا یک دهه پس از وقوع زلزله مذکور، تمامی باغات روستا پابرجابود. باغ‌هایی که یک کمربند سبز بر روی کوه ایجاد نموده بود و چشم هر بیننده‌ای را نوازش می کرد. اما پس از نقل مکان صاحبان آنها به شهرک هرایرز، به تدریج این باغات نیز از بین رفتند، و جای خود را به زمین های کشاورزی دادند.(البته در سالهای اخیر کمتر بدین منظور از آنها استفاده می‌شود). باغ «تاج» تنها باغ بجا مانده از این باغات است که این باغ نیز شخصی می باشد.

روستای هرایرز در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده‌است و موقعیتی کوهپایه‌ای دارد. در خاور و باختر آن دو دروازه وجود داشته، که به همراه بافت بسیار قدیمی روستا، در اثر وقوع زلزله‌های متعدد و عدم محفاظت، تنها خرابه‌ای از آن باقی‌ مانده‌است. این روستا دارای یک قبرستان بسیار قدیمی نیز می باشد. درکنار این قبور قدیمی، حرم مطهر امامزاده علی علیه السلام نیز واقع شده‌است که همه ساله در روز عاشورا پذیرای عزاداران است.

 

 

روستای هرایرز در نورآباد ممسنی

چشمهٔ سراب باغ که از جمله چشمه‌های همیشگی این منطقه‌ است، حتی در فصل تابستان نیز به لحاظ محیط خنک و سرسبز آن و برکه‌ای که در سرچشمه آن ساخته شده‌است، تفرجگاه بسیار مناسبی برای گذران اوقات گرم سال است. مشابه همین چشمه و محیط آن منطقه ای در فاصله هزار متری این منطقه‌ به نام هرایرز بالایی قرار دارد، که قسمتی از آب روستا نیز از آن تامین می‌شود.

یکی دیگر از ویژگیهای منطقه هرایرز، تنوع گونه‌های گیاهی است. این منطقه همانند بسیاری از مناطق دیگر زاگرس، دارای کوه های پوشیده از درخت بلوط است. درختان بلوط این منطقه برخلاف مناطق سردسیر رشته کوه زاگرس–که عموماً دارای جثه ریزی هستند- به مراتب از تنه و ساقه بزرگتری برخوردار هستند.

•    آبشار تنگسا: به فاصله ۱۶ کیلومتری شمال خاوری نورآباد

•    تفرجگاه دیمه میل: به فاصله ۷ کیلو متری جنوب باختری نورآباد

•    تفرجگاه سراب بهرام: به فاصله ۶ کیلومتری خاور نورآباد

•    تفرجگاه تنگه گجستان: به فاصله ۶۰ کیلومتری شمال باختری نورآباد

•    تفرجگاه برم شور ماهور: به فاصله ۸۰ کیلومتری نورآباد

•    تفرجگاه بهمکان :به فاصله 45 کیلومتری نوراباد واقع در روستای علیشاهی جاوید

•    آبشار علیشاهی :فاصله 45 کیلومتری از نوراباد در روستای علیشاهی

 

شهرستان ممسنی به مرکزیت شهر نورآباد قبلا" به وسعت 6876 کیلو متر مربع 5.5 در صد کل مساحت استان  یکی از شهرستان های فارس که در شمال غربی این استان قرار دارد  این شهرستان در غرب رشته کوه اصلی زاگرس قرار دارد  از شمال به شهرستان سپیدان و کهگیلویه و بویر احمد و از غرب به شهرستان رستم  و بوشهر و از جنوب به شهرستان کازرون و استان بوشهر و از شرق به شهرستان های شیراز و سپیدان محدود می شود